Zastrzeżenie znaku towarowego w Unii Europejskiej

Zastrzeżenie nazwy i logo firmy w Unii Europejskiej

Rejestracja znaku towarowego w Unii Europejskiej to strategiczne narzędzie ochrony marki, obejmujące wszystkie 27 państw członkowskich UE. Dzięki uzyskaniu prawa ochronnego w EUIPO przedsiębiorcy mogą skutecznie zabezpieczyć nazwę i logo firmy przed kopiowaniem, nieuprawnionym użyciem oraz naruszeniami na całym rynku europejskim. Rejestracja znaku towarowego w UE zwiększa rozpoznawalność marki, wzmacnia jej wartość rynkową oraz daje możliwość egzekwowania praw do nazwy i logotypu w poszczególnych krajach, co jest szczególnie istotne w przypadku międzynarodowej ekspansji firmy.

Co to jest znak towarowy Unii Europejskiej (EUTM)?

Znak Towarowy Unii Europejskiej (EUTM) to jednolity system ochrony znaków towarowych obejmujący 27 państw członkowskich UE. Zgodnie z Rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2017/1001, unijny znak towarowy wywołuje ten sam skutek prawny w całej Unii – może być zarejestrowany, przenoszony lub wygaszany jedynie w odniesieniu do całej UE.

Europejski znak towarowy może przybrać różne formy:

• Słowną – poprzez użycie wyrazu, nazwiska, cyfry czy litery (np. VOLVO)
• Graficzną – przez zastosowanie rysunku lub grafiki (np. logo NIKE)
• Przestrzenną – jako trójwymiarowy kształt (np. opakowanie Toblerone)
• Pozycyjną – gdzie znak oznacza określone położenie elementów na produkcie  (np. kolor czerwony na podeszwie buta na wysokim obcasie marki Christian Louboutin)

Znak powinien umożliwiać jednoznaczne odróżnienie towarów lub usług jednego przedsiębiorstwa od innych podmiotów oraz być przedstawiony w sposób precyzyjny i trwały, umożliwiający jego dokładną identyfikację.

Korzyści z rejestracji znaku towarowego UE – dlaczego warto?

Rejestracja znaku towarowego w Unii Europejskiej (EUTM) oferuje przedsiębiorcom szereg istotnych korzyści:

Ochrona w całej UE jedną procedurą – największą zaletą jest możliwość uzyskania ochrony we wszystkich 27 krajach członkowskich UE poprzez jedno zgłoszenie. Eliminuje to konieczność składania osobnych wniosków w każdym państwie.

Ekonomiczność – proces rejestracji EUTM jest znacznie bardziej ekonomiczny niż rejestracja krajowa w poszczególnych państwach UE. Pojedynczy wniosek i jedna opłata zastępują wielokrotne procedury krajowe.

Dostęp do rynku 450+ milionów konsumentów – rejestracja EUTM otwiera dostęp do jednego z największych rynków konsumenckich na świecie.

Jednolity charakter ochrony – znak ma identyczne skutki prawne w całej UE, co ułatwia zarządzanie prawami i egzekwowanie ochrony.

Możliwość przedłużania ochrony – po rejestracji ochrona może być przedłużana na kolejne okresy 10-letnie w nieskończoność.

Kto i w jakich warunkach może zarejestrować znak towarowy w UE?

Wniosek o rejestrację EUTM może złożyć zarówno osoba fizyczna, jak i prawna – nawet spoza UE. Jednak zgłaszający spoza Europejskiego Obszaru Gospodarczego muszą ustanowić lokalnego pełnomocnika do reprezentowania przed EUIPO.

Podstawowe warunki rejestracji:

• Znak musi mieć zdolność odróżniającą towary lub usługi jednego przedsiębiorstwa od innych
• Nie może mieć charakteru opisowego dla zgłaszanych towarów lub usług
• Nie może być podobny do wcześniejszych znaków towarowych
• Nie może składać się z oznaczeń zwyczajowych lub ogólnych terminów
• Nie może być zgłoszony w złej wierze

Jak przygotować znak towarowy do zgłoszenia w EUIPO – przewodnik krok po kroku

Właściwe przygotowanie znaku towarowego jest kluczowe dla powodzenia rejestracji. Oto najważniejsze etapy:

Krok 1: Weryfikacja znaku przed złożeniem wniosku
Przeprowadzenie badania dostępności znaku jest niezbędne, ponieważ EUIPO nie bada konfliktu z wcześniejszymi znakami z urzędu. Należy sprawdzić rejestry EUIPO oraz krajowe bazy danych.

Krok 2: Wybór odpowiedniego typu znaku
Zarejestrowanie znaku słownego daje najszerszą ochronę. Znak słowno-graficzny chroni konkretną kombinację słów i grafiki.

• Znak słowny obejmuje wyłącznie warstwę słowną, czyli nazwy, słowa, nazwiska, litery lub cyfry bez elementów graficznych, kolorystycznych czy przestrzennych. Tego rodzaju znak zapewnia najszerszą ochronę, ponieważ chroni samą treść nazwy niezależnie od sposobu graficznego przedstawienia. Znak słowny jest zalecany, gdy przedsiębiorca chce chronić nazwę firmy lub produktu w różnorodnych wariantach graficznych i marketingowych.
• Znak słowno-graficzny łączy warstwę słowną z elementami graficznymi, np. nazwę firmy z logo. Ochrona obejmuje konkretną kombinację słów i grafiki, w tym układ, kształt, kolor i styl czcionki przedstawione we wniosku. Tego rodzaju znak zapewnia skuteczną ochronę w sytuacji, gdy rozpoznawalność marki zależy zarówno od nazwy, jak i od charakterystycznego wyglądu logo czy innej kompozycji wizualnej, np. układu liter i symboli graficznych.
• Znak graficzny obejmuje wyłącznie elementy wizualne, takie jak rysunki, symbole, obrazy czy logo, bez zawartości tekstowej. Ochrona takiego znaku dotyczy jedynie jego konkretnego wyglądu, kształtu, kolorystyki i kompozycji graficznej, co oznacza, że prawo ochronne nie chroni samej nazwy ani słów zawartych w znaku.

Krok 3: Określenie zakresu ochrony
Należy precyzyjnie określić towary i usługi, które mają być objęte ochroną, zgodnie z klasyfikacją nicejską.

Krok 4: Przygotowanie dokumentacji
Zgromadzenie wszystkich wymaganych dokumentów i przygotowanie odpowiedniej postaci znaku do złożenia w Urzędzie Unii Europejskiej ds. Własności Intelektualnej.

Etapy rejestracji znaku towarowego w EUIPO – krok po kroku

Procedura rejestracji przebiega następująco:

Etap 1: Złożenie wniosku
Zgłoszenie znaku towarowego składa się elektronicznie za pośrednictwem platformy EUIPO w jednym z 23 języków urzędowych Unii Europejskiej, przy czym konieczne jest również wskazanie dodatkowego języka procedury, którym może być angielski, francuski, niemiecki, włoski lub hiszpański.

Etap 2: Badanie formalne
EUIPO dokonuje wstępnej weryfikacji zgłoszenia, sprawdzając poprawność wypełnienia formularza, prawidłowe wskazanie klas towarów i usług oraz uiszczenie wymaganej opłaty.

Etap 3: Badanie przesłanek bezwzględnych
Eksperci EUIPO dokonują oceny zgłoszenia pod kątem bezwzględnych przeszkód rejestracyjnych.

Etap 4: Publikacja zgłoszenia
Jeżeli EUIPO nie stwierdzi bezwzględnych przeszkód rejestracyjnych, zgłoszenie znaku towarowego zostaje opublikowane w Biuletynie Urzędu Unii Europejskiej ds. Własności Intelektualnej (EUIPO). Publikacja umożliwia innym podmiotom zapoznanie się ze zgłoszonym znakiem i ewentualne wniesienie sprzeciwu w ciągu trzech miesięcy od daty publikacji.

Etap 5: Okres sprzeciwowy (3 miesiące)
Po publikacji zgłoszenia w Biuletynie EUIPO przez następne trzy miesiące właściciele wcześniejszych praw mają możliwość wniesienia sprzeciwu wobec znaku, jeśli jest on identyczny lub podobny do ich wcześniejszego znaku i obejmuje te same lub pokrewne towary i usługi.

Etap 6: Rejestracja znaku towarowego
Jeżeli w trakcie trzy miesięcznego okresu na wniesienie sprzeciwu nie zgłoszono sprzeciwu lub wszystkie zgłoszone sprzeciwy zostały odrzucone, EUIPO wydaje decyzję o rejestracji znaku towarowego. W tym momencie zgłaszający uzyskuje świadectwo rejestracji, które potwierdza nadanie praw ochronnych na znak we wszystkich państwach członkowskich Unii Europejskiej.

Decyzja o rejestracji zapewnia pełną ochronę marki, pozwala skutecznie przeciwdziałać naruszeniom i daje możliwość korzystania z symbolu ® przy nazwie i logo firmy, co stanowi wyraźny sygnał prawnej ochrony znaku na rynku europejskim.

Rejestracja znaku towarowego UE: tryb standardowy vs. Fast Track (przyspieszona procedura)

EUIPO oferuje możliwość rejestracji w przyspieszonym trybie Fast Track, który skraca czas procedury o około 2 miesiące.

Warunki trybu Fast Track:

• Zgłoszenie musi być dokonane online przez platformę EUIPO
• Konieczne jest założenie profilu użytkownika na stronie EUIPO
• Wszystkie klasy towarowe i usługowe muszą pochodzić z zharmonizowanej bazy EUIPO
• Wniosek nie może zawierać błędów formalnych
• Opłata urzędowa powinna zostać wniesiona w przewidzianym terminie po złożeniu zgłoszenia.

Korzyści trybu Fast Track:

• Publikacja zgłoszenia w czasie o ponad połowę krótszym
• Szybsze przejście przez etap badania formalnego
• Możliwość uzyskania rejestracji już w ciągu 3,5 miesiąca

Ograniczenia Fast Track:
Nie wszystkie rodzaje działalności można łatwo odnaleźć w zharmonizowanej bazie EUIPO. W przypadku działalności nietypowej może być niemożliwe odnalezienie klasy dobrze oddającej realia prowadzonej działalności.

Klasyfikacja nicejska przy zgłoszeniu znaku towarowego UE – jak dobrać klasy?

Klasyfikacja nicejska to międzynarodowy system klasyfikacji towarów i usług utworzony w 1957 roku, zarządzany przez Światową Organizację Własności Intelektualnej (WIPO). Składa się z 45 klas: 34 klasy towarowe (1-34) i 11 klas usługowych (35-45).

Znaczenie właściwego wyboru klas:

• Określenie zakresu ochrony – jasno sprecyzowany zakres pomaga zapobiec rejestracji podobnych oznaczeń w branży
• Przejrzystość rynku – konkurencja wie, co może, a czego nie może w kontekście prowadzenia działalności
• Monitoring znaku – umożliwia skuteczne monitorowanie pojawienia się zgłoszeń podobnych znaków

Praktyczne wskazówki przy wyborze klas:

• Wybieraj tylko te klasy, które rzeczywiście odpowiadają profilowi działalności
• Każda dodatkowa klasa to wyższa opłata, więc nie ma sensu zgłaszać wszystkiego „na zapas”
• Po dokonaniu zgłoszenia nie ma możliwości rozszerzenia zakresu ochrony
• Listę towarów i usług można jedynie zawęzić

Koszty rejestracji znaku towarowego UE – opłaty EUIPO i dodatkowe wydatki

Koszty rejestracji w EUIPO są strukturyzowane w zależności od liczby klas towarowych:

Podstawowe opłaty EUIPO:

• 850 EUR – opłata za zgłoszenie znaku towarowego w 1 klasie (przy zgłoszeniu elektronicznym)
• 50 EUR – opłata za drugą klasę
• 150 EUR – opłata za każdą kolejną klasę (trzecią i dalsze)

Przykład kosztów:
Dla znaku chronionego w dwóch klasach całkowity koszt wyniesie 900 EUR (850 EUR za pierwszą klasę + 50 EUR za drugą).

Ile trwa rejestracja znaku towarowego w UE?

Standardowa rejestracja znaku towarowego w UE trwa zazwyczaj od czterech do sześciu miesięcy i obejmuje weryfikację formalną wniosku, badanie przesłanek bezwzględnych, publikację zgłoszenia w Biuletynie EUIPO oraz trzy miesięczny okres, w którym właściciele wcześniejszych praw mogą zgłosić sprzeciw, przy czym czas może się wydłużyć w przypadku wniesienia sprzeciwu, konieczności uzupełnienia braków formalnych lub dodatkowej analizy podobieństwa do wcześniejszych zgłoszeń.

Sprzeciw – procedura krok po kroku

Postępowanie sprzeciwowe to formalna procedura umożliwiająca właścicielom wcześniejszych praw zablokowanie rejestracji kolizyjnego znaku towarowego. Oto szczegółowy przewodnik przez wszystkie etapy procedury sprzeciwowej w EUIPO.

Krok 1: Termin na złożenie sprzeciwu (3 miesiące)

Terminy:

• Sprzeciw można wnieść tylko w ciągu 3 miesięcy od publikacji zgłoszenia w Biuletynie EUIPO
• Termin ten jest bezwzględny i nie podlega przywróceniu
• Po upływie terminu nie ma możliwości wniesienia sprzeciwu

Monitoring zgłoszeń:

• EUIPO wysyła powiadomienia o potencjalnych kolizjach właścicielom zarejestrowanych unijnych znaków towarowych
• Właściciele znaków krajowych nie otrzymują automatycznych powiadomień
• Zaleca się regularne monitorowanie rejestrów lub zlecenie tej usługi specjalistom

Krok 2: Złożenie formalnego sprzeciwu

Wymagania formalne:

• Złożenie sprzeciwu online przez platformę EUIPO lub pisemnie
• Oznaczenie stron postępowania
• Wskazanie podstawy prawnej sprzeciwu (wcześniejszy znak towarowy)
• Określenie zakresu sprzeciwu (które klasy towarowe są objęte)
• Uiszczenie opłaty: 320 EUR

Ważne: Na tym etapie nie musisz przedstawiać szczegółowej argumentacji – wystarczy wskazać podstawę sprzeciwu i zakres.

Krok 3: Badanie dopuszczalności przez EUIPO

Sprawdzenie formalne:

• EUIPO weryfikuje czy sprzeciw został złożony w terminie
• Kontrola prawidłowości opłaty
• Ocena kompletności formalnej wniosku
• Powiadomienie obu stron o złożonym sprzeciwie

Uwaga: Urząd nie ocenia na tym etapie zasadności sprzeciwu, tylko jego poprawność formalną.

Krok 4: Okres ugodowy (cooling-off period)

Czas na negocjacje:

• 2 miesiące standardowy okres ugodowy od zawiadomienia o dopuszczalności
• Możliwość przedłużenia o kolejne 22 miesiące (łącznie 24 miesiące)
• Strony mogą zawrzeć ugodę bez dalszego postępowania

Częste rozwiązania ugodowe:

• Wycofanie zgłoszenia przez zgłaszającego
• Ograniczenie zakresu zgłoszenia (wykluczenie kolizyjnych klas)
• Współistnienie znaków z określonymi warunkami
• Ugoda finansowa

Krok 5: Postępowanie sporne

Argumentacja strony wnoszącej sprzeciw:

• Termin: 2 miesiące po zakończeniu okresu ugodowego
• Szczegółowe uzasadnienie podobieństwa znaków
• Dowody identyczności lub podobieństwa towarów/usług
• Ryzyko wprowadzenia konsumentów w błąd

Odpowiedź zgłaszającego:

• 2 miesiące na złożenie odpowiedzi na sprzeciw
• Możliwość podniesienia zarzutu nieużywania (jeśli znak starszy niż 5 lat)
• Argumenty przemawiające za odrębnością znaków

Replika i duplika:

• Wnoszący sprzeciw: 2 miesiące na replikę
• Zgłaszający: 2 miesiące na duplikę
• Każdy termin można jednorazowo przedłużyć o kolejne 2 miesiące

Krok 6: Decyzja EUIPO

Możliwe rozstrzygnięcia:

1. Uznanie sprzeciwu w całości – odmowa rejestracji zgłaszanego znaku
2. Oddalenie sprzeciwu w całości – rejestracja zgłaszanego znaku
3. Częściowe uznanie sprzeciwu – rejestracja tylko w części klas

Rozliczenie kosztów:

• Strona przegrywająca pokrywa koszty postępowania
• Zwrot opłaty 320 EUR oraz kosztów zastępstwa prawnego
• Decyzja EUIPO określa ostateczne rozliczenie

Krok 7: Środki odwoławcze

Terminy i procedury:

• 2 miesiące na odwołanie do Izby Odwoławczej EUIPO
• Następnie możliwość skargi do Sądu UE
• Procedura może potrwać dodatkowe miesiące lub lata

Czas trwania całego postępowania: Standardowo 2-6 miesięcy, ale może się wydłużyć do 2 lat w skomplikowanych sprawach lub przy wykorzystaniu maksymalnych terminów i środków odwoławczych.

Podsumowanie

Rejestracja unijnego znaku towarowego (EUTM) w EUIPO umożliwia uzyskanie jednolitej ochrony marki w 27 krajach Unii Europejskiej. Procedura online trwa standardowo około 6 miesięcy (w trybie Fast Track ok. 3,5 miesiąca) i obejmuje badanie formalne, analizę przesłanek bezwzględnych, publikację w Biuletynie EUIPO oraz 3-miesięczny okres sprzeciwowy. Opłaty wynoszą 850 EUR za pierwszą klasę, 50 EUR za drugą i 150 EUR za każdą kolejną, a prawo ochronne odnawia się co 10 lat.